Lasin

LAŞİN

Laşin = Adige Mitolojlsinde su perisi anlamında olup aynı zamanda bir kadın kahramanın adıdır.
Adige mitlerinde veya adigeler arasında kulaktan kulağa anlatılan Laşin hikayeleri arasında ufak tefek farklar olsa da hepsinin teması, özü, kahramanı ve mekanı aynıdır.
Biz
burada sadece bu anlatımlardan bir tanesini hiç bir değişiklik yapmadan anlatacağız.

     Laşın, bütün Adige kabilelerinde tanınan ve sevilerek anlatılan kahraman bir Adige kadının adıdır. HedeğatlIe Asker tarafından 'Nart' katagorisine alınmakta ise de yanılmaktadır. Daha sonraları Nartlaştırılmış bir kadın kahramanımızdır. Laşın anlatımlarda tarihselleştirilmektedir ve yaşamı Kırım Hanı Ketay zamanına geri götürülebilmektedir. Hakkında bir çok değişik anlatımlar vardır. Bunlardan biri olan, Zivint köyünden Yeleme köyünde evli olan Goşechuray Jançat'ın anlatımını yazıyorum: "Bir ailenin gelinine kayınbabası gelenek gereği yeni doğan bir buzağıyı hediye eder. Gelin buzağıya kendi öz çocuğu gibi bakar. Her gün kaldırarak odasına da götürüyordu. Büyüdükçe de yine kaldırıyordu. Zaman geçip koca bir boğa olduğunda da hiç zorluk geçmeden kaldırabilir hale gelir. Günlerden bir gün süt sağarken sahibine alışık boğa süt dolu bakırı döker. Buna kızan Laşın bir anlık öfkesiyle koca boğayı kaldırıldığı gibi çitten dışarıya atar. O anda tesadüfen avluya çıkan kayınvalidesi gözleriyle gördüklerine inanamaz. Ancak gördüklerini de kimseye söylemez.'' Hikayenin devamını HedeğatlIe A.'dan devam ediyoruz: "Günlerden bir gün Ketay Han Adigelerce ödenmeyen vergileri toplamak için ülkemize akına çıkar. Adigelerle savaş yerine beraberinde getirdiği cengaveriyle bir Adige cengaverinin savaşmasını ve kim galip gelirse onun tarafının galip sayılacağını Adigelere ulaştırır. Adige thamateleri çok düşünseler de, hanın zincirlere vurulmuş olarak getirdiği cengavere karşı savaşacak hiçbir kimseye şans tanımazlar. Adige thamatelerinin başkanı olan, eve dönünce üzgün halini gören eşi, neden üzgün ve düşünceli, olduğunu sorar. Yaşlı thamate durumu anlatınca, eşi "eğer geleneklerimize uygun düşmez demeyecekseniz, ben ona çare bulurum" der. Arkasından da gelininin yaptığını anlatır. Ertesi günü gelinlerine erkek elbiseleri ve bir miğfer giydirerek, er meydanına giderler. Ketay Hanı Adigelerin cengaverini görünce kahkahalarla güler ve ona acır. Hemen cengaverini zincirlerden bırakır ve karşı karşıya gelirler. Laşın nasıl yaptığı bilinmeden cengaver'i yerden kaptığı gibi yukarı kaldırır ve yakındaki tepeden, Ketay hanının ve seyircilerin şaşkın bakışları arasında aşağı fırlatır. Ketay Hanı'nın pehlivanı son anda Laşın miğferinin tepesinden yakalayabilir ve beraberinde korkunç bağırışları arasında götürür. Laşın'ın dökülen uzun saçlarını görenler ikinci bir şaşkınlık geçirirler. Han ise gördüğü olaya ve hele hele cengaverini bir hamlede bir kuş gibi havaya kaldırıp tepeden aşağı atanın bir kadın olduğunu görünce daha da şaşırır ve; "sizin bir kadınınız, benim en kuvvetli cengaverimi kolayca yenilgiye uğratınca, sizinle savaşılmaz diyerek", ordusunu geri çekerek ülkesine geri döner.

      Bundan sonra tüm anlatımlarda sonuç hep şu şekilde bağlanmıştır.

     Düşman birlikleri çekildikten sonra Themateler toplanırlar ve bu kahraman Adige kızını mükafatlandırmaya karar verirler. Uzun tartışmalardan sonra derler ki '' Bundan sonra Laşin nereden gecerse geçsin oradaki kişiler ayağa kalkmak süretiyle saygılarını belli edeceklerdir.'' Ama yüce yürekli Laşin bunu bir şartla kabul eder. Tüm Adige Memleketi'nin insanları bu saygıya layıktır bu nedenle bu kural herkes için geçerli olmalıdır.
        İşte bundan sonra Adige memleketinde bir topluluğun içine yeni birisi katıldığında ( Katılan kişinin cinsiyetine, yaşına, mevki ve makamına bakılmaksızın ) toplumların hepsi ayağa kalkarlar.